Tình hình an ninh mạng năm 2025 dự kiến ngày một phức tạp, được thúc đẩy bởi các mối đe dọa tinh vi, sự gia tăng các quy định và công nghệ phát triển nhanh chóng. Vào năm 2025, các tổ chức sẽ phải đối mặt với thách thức bảo vệ thông tin nhạy cảm của khách hàng đồng thời vẫn đảm bảo trải nghiệm người dùng liền mạch và dễ dàng. Dưới đây là cái nhìn chi tiết về mười thách thức và mối đe dọa nổi bật dự kiến sẽ định hình trong năm tới.
1. AI như một vũ khí của kẻ tấn công
Tính chất “hai mặt” của AI đã tạo ra những rủi ro lớn đối với các tổ chức khi tội phạm mạng ngày càng sử dụng sức mạnh của AI để thực hiện các cuộc tấn công phức tạp. Phần mềm độc hại sử dụng AI có thể thay đổi hành vi trong thời gian thực, giúp nó né tránh các phương pháp phát hiện truyền thống và khai thác lỗ hổng với độ chính xác đáng kinh ngạc. Các công cụ trinh sát tự động cho phép kẻ tấn công thu thập thông tin chi tiết về hệ thống, nhân viên và phòng thủ của mục tiêu với quy mô và tốc độ chưa từng có.
Ví dụ, các chiến dịch lừa đảo do AI tạo ra sử dụng xử lý ngôn ngữ tự nhiên tiên tiến để soạn thảo email rất cá nhân và thuyết phục nhằm tăng khả năng xâm nhập thành công. Công nghệ deepfake làm tăng thêm mức độ phức tạp khi kẻ tấn công có thể mạo danh lãnh đạo hoặc nhân viên với âm thanh và video chân thực, gây ra gian lận tài chính hoặc tổn hại danh tiếng.
Các cơ chế bảo mật truyền thống có thể thất bại trong việc phát hiện và đối phó với bản chất thích ứng và linh hoạt của các cuộc tấn công do AI điều khiển, khiến các tổ chức dễ bị tổn hại nghiêm trọng về hoạt động và tài chính. Để duy trì an toàn trước các mối đe dọa từ AI, các tổ chức nên tìm đến các giải pháp bảo mật được tăng cường bởi AI.
2. Sự gia tăng các lỗ hổng zero-day
Lỗ hổng zero-day vẫn là một trong những mối đe dọa lớn nhất trong an ninh mạng. Theo định nghĩa, những lỗ hổng này vẫn chưa được các nhà cung cấp phần mềm và cộng đồng bảo mật rộng lớn hơn biết đến, khiến các hệ thống bị phơi bày cho đến khi có bản sửa lỗi được phát triển. Tin tặc thường xuyên và hiệu quả khai thác lỗ hổng zero-day, thậm chí ảnh hưởng đến các công ty lớn, do đó cần có các biện pháp chủ động.
Những tác nhân đe dọa cao cấp sử dụng các cuộc tấn công zero-day để đạt được các mục tiêu như gián điệp và tội phạm tài chính. Các tổ chức nên giảm thiểu rủi ro bằng cách liên tục giám sát và áp dụng các hệ thống phát hiện tiên tiến thông qua việc xác định hành vi khai thác lỗ hổng. Ngoài việc phát hiện, việc chia sẻ thông tin tình báo về mối đe dọa giữa các ngành liên quan đến các lỗ hổng zero-day mới nổi đã trở nên vô cùng quan trọng để đi trước các đối thủ. Việc đối phó với các mối đe dọa zero-day đòi hỏi sự linh hoạt trong phản ứng, đồng thời cân bằng với phòng ngừa thông qua mã hóa phần mềm an toàn, vá lỗi và cập nhật.
3. AI làm trụ cột của an ninh mạng hiện đại
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang nhanh chóng trở thành một phần cốt lõi trong lĩnh vực an ninh mạng. Từ việc xử lý khối lượng lớn dữ liệu đến phát hiện những bất thường nhỏ nhất và dự đoán các mối đe dọa trong tương lai, AI đang đưa cuộc chiến chống tội phạm mạng lên một tầm cao mới về hiệu quả. Dự kiến đến năm 2025, AI sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong tất cả các khía cạnh của an ninh mạng, từ phát hiện mối đe dọa và phản ứng sự cố đến xây dựng chiến lược.
Các hệ thống AI đặc biệt xuất sắc trong việc phân tích các tập dữ liệu phức tạp để phát hiện các mô hình và nhận diện các lỗ hổng mà con người có thể bỏ qua. Chúng cũng vượt trội trong việc thực hiện các kiểm tra định kỳ, giúp đội ngũ bảo mật tập trung vào các nhiệm vụ khó khăn và sáng tạo hơn—đồng thời loại bỏ nguy cơ xảy ra lỗi hoặc bỏ sót do con người trong các công việc thủ công thường ngày.
4. Sự phức tạp ngày càng tăng của bảo mật dữ liệu
Việc tích hợp các quy định bảo mật dữ liệu khu vực và địa phương như GDPR và CCPA vào chiến lược an ninh mạng không còn là lựa chọn nữa. Các công ty cần chú ý đến các quy định sẽ trở thành yêu cầu pháp lý lần đầu tiên vào năm 2025, như Đạo luật AI của EU. Vào năm 2025, các cơ quan quản lý sẽ tiếp tục áp dụng các hướng dẫn nghiêm ngặt hơn liên quan đến mã hóa dữ liệu và báo cáo sự cố, bao gồm cả trong lĩnh vực AI, thể hiện sự lo ngại ngày càng tăng về việc lạm dụng dữ liệu trực tuyến.
Các mô hình bảo mật phân tán, như blockchain, đang được một số công ty xem xét để giảm thiểu các điểm thất bại đơn lẻ. Những hệ thống này cung cấp sự minh bạch cao hơn cho người dùng và cho phép họ kiểm soát nhiều hơn đối với dữ liệu của mình. Khi kết hợp với một phương pháp Zero-trust có thể xử lý các yêu cầu, những chiến lược này giúp củng cố cả bảo mật và quyền riêng tư.
5. Thách thức trong xác minh người dùng
Việc xác minh danh tính người dùng ngày càng trở nên khó khăn hơn khi các trình duyệt thực thi các biện pháp kiểm soát quyền riêng tư nghiêm ngặt và các kẻ tấn công phát triển các bot tinh vi hơn. Các trình duyệt hiện đại được thiết kế để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng bằng cách hạn chế lượng thông tin cá nhân mà các trang web có thể truy cập, chẳng hạn như vị trí, chi tiết thiết bị, hoặc lịch sử duyệt web. Điều này khiến các trang web khó xác định liệu người dùng có hợp pháp hay độc hại. Trong khi đó, các kẻ tấn công tạo ra các bot hành xử giống như người dùng thực sự bằng cách mô phỏng các hành động của con người như gõ phím, nhấp chuột, hoặc cuộn trang, khiến chúng trở nên khó phát hiện bằng các phương pháp bảo mật tiêu chuẩn.
Mặc dù AI đã thêm một lớp phức tạp vào việc xác minh người dùng, nhưng các giải pháp dựa trên AI cũng là cách đáng tin cậy nhất để nhận diện các bot này. Các hệ thống này phân tích hành vi người dùng, lịch sử và bối cảnh trong thời gian thực để giúp các doanh nghiệp điều chỉnh các biện pháp bảo mật với ít sự gián đoạn đối với người dùng hợp pháp.
6. Tầm quan trọng ngày càng tăng của bảo mật chuỗi cung ứng (supply chain security)
Các vụ vi phạm bảo mật chuỗi cung ứng đang gia tăng, với các kẻ tấn công lợi dụng lỗ hổng ở các nhà cung cấp bên thứ ba để xâm nhập vào các mạng lưới lớn hơn. Việc giám sát các mối quan hệ với bên thứ ba thường không đầy đủ. Hầu hết các công ty không biết tất cả các bên thứ ba đang xử lý dữ liệu và thông tin nhận dạng cá nhân (PII) của họ, và gần như tất cả các công ty đều kết nối với ít nhất một nhà cung cấp bên thứ ba đã từng bị vi phạm bảo mật. Thiếu sự giám sát này gây ra những rủi ro đáng kể, vì các cuộc tấn công chuỗi cung ứng có thể tạo ra những tác động lan tỏa trên nhiều ngành công nghiệp.
Không có gì ngạc nhiên khi ngay cả các tổ chức lớn cũng trở thành nạn nhân của các cuộc tấn công qua lỗ hổng ở các nhà cung cấp của họ. Ví dụ, trong một cuộc tấn công gần đây vào Ford, các kẻ tấn công đã lợi dụng chuỗi cung ứng của công ty để chèn mã độc vào hệ thống của Ford, tạo ra một cửa hậu mà các kẻ tấn công có thể sử dụng để lộ dữ liệu khách hàng nhạy cảm.
Vào năm 2025, các tổ chức sẽ cần ưu tiên đầu tư vào các giải pháp có thể kiểm tra và giám sát chuỗi cung ứng của họ. Các giải pháp dựa trên AI và tập trung vào tính minh bạch có thể giúp xác định các lỗ hổng ngay cả trong những chuỗi cung ứng phức tạp nhất. Các tổ chức cũng nên kiểm tra các SLA để chọn những nhà cung cấp duy trì các giao thức bảo mật nghiêm ngặt, từ đó tạo ra những hiệu ứng lan tỏa cải thiện bảo mật xuống các phần tiếp theo của hệ sinh thái.
7. Cân bằng giữa bảo mật và trải nghiệm người dùng
8. Bảo mật đám mây và rủi ro sai cấu hình
Khi các tổ chức tiếp tục chuyển dịch các dịch vụ của mình lên đám mây, những rủi ro mới sẽ xuất hiện. Một số nguyên nhân phổ biến gây ra các vi phạm dữ liệu liên quan đến việc cấu hình sai các môi trường đám mây: thiếu kiểm soát quyền truy cập, các bucket lưu trữ không được bảo mật, hoặc triển khai không hiệu quả các chính sách bảo mật.
Lợi ích của điện toán đám mây cần được cân bằng bởi việc giám sát chặt chẽ và cấu hình bảo mật đúng đắn để ngăn ngừa việc lộ thông tin nhạy cảm. Điều này đòi hỏi một chiến lược bảo mật đám mây toàn diện trong tổ chức: kiểm toán liên tục, quản lý danh tính và quyền truy cập hợp lý, và tự động hóa các công cụ và quy trình để phát hiện các cấu hình sai trước khi chúng trở thành sự cố bảo mật. Các nhóm sẽ cần được đào tạo về các thực tiễn bảo mật đám mây và các mô hình trách nhiệm chia sẻ để giảm thiểu các rủi ro này.
9. Mối đe dọa từ nội gián
Các mối đe dọa nội bộ được dự đoán sẽ gia tăng vào năm 2025 do nguy cơ của làm việc từ xa, tấn công phi kỹ thuật sử dụng AI và các vấn đề ngày càng phức tạp về quyền riêng tư dữ liệu. Môi trường làm việc từ xa mở rộng bề mặt tấn công, khiến những người bên trong có ý đồ xấu hoặc nhân viên bất cẩn dễ dàng làm lộ dữ liệu nhạy cảm hoặc tạo ra các điểm truy cập cho các tác nhân tấn công bên ngoài.
Các cuộc tấn công do AI điều khiển, chẳng hạn như mạo danh bằng công nghệ deepfake và các cuộc lừa đảo qua email cực kỳ thuyết phục, cũng có khả năng trở nên phổ biến hơn, làm cho các mối đe dọa nội bộ khó bị phát hiện hơn. Việc áp dụng rộng rãi các công cụ AI cũng làm dấy lên lo ngại về việc nhân viên vô tình chia sẻ dữ liệu nhạy cảm.
Để giảm thiểu những rủi ro này, các công ty nên áp dụng cách tiếp cận an ninh mạng nhiều lớp. Việc triển khai các mô hình bảo mật zero-trust, với giả định rằng không có thực thể nào được tin tưởng hoàn toàn, có thể giúp bảo vệ các điểm truy cập và giảm thiểu lỗ hổng. Giám sát liên tục, các hệ thống phát hiện mối đe dọa tiên tiến, và việc đào tạo nhân viên thường xuyên về cách nhận biết các chiến thuật kỹ thuật xã hội là rất cần thiết. Các tổ chức cũng phải thực thi các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt đối với việc sử dụng công cụ AI để bảo vệ thông tin nhạy cảm trong khi tối ưu hóa năng suất.
10. Bảo mật thiết bị biên trong thế giới phi tập trung
Với điện toán biên (edge computing), cơ sở hạ tầng CNTT xử lý thông tin gần với người dùng cuối, giúp giảm thời gian trễ một cách đáng kể và tăng khả năng vận hành theo thời gian thực. Điện toán biên mở ra những đổi mới như IoT, xe tự lái, và thành phố thông minh—những xu hướng quan trọng vào năm 2025.
Tuy nhiên, sự phân tán này làm gia tăng rủi ro bảo mật. Nhiều thiết bị biên nằm ngoài phạm vi của các rào chắn bảo mật tập trung và có thể có bảo vệ yếu, do đó trở thành mục tiêu chính cho kẻ tấn công cố gắng lợi dụng những điểm yếu trong một mạng lưới phân tán.
Chuyển ngữ: ChatGPT, Quốc Bảo hiệu đính
Nguồn: https://thehackernews.com/2024/12/top-10-cybersecurity-trends-to-expect.html
