Gói tín dụng 30.000 tỷ đồng hỗ trợ mua nhà ở lãi suất 6%/năm đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều người dân có thu nhập thấp. Tuy nhiên, để được vay gói tín dụng rẻ này lại không dễ.
“Đánh đố” người vay
Theo nhân viên một chi nhánh BIDV tại quận 1 TPHCM, các đối tượng được ưu tiên vay gói tín dụng 30.000 tỷ đồng bắt buộc phải có hộ khẩu tại TPHCM. Người vay có thu nhập thấp phải có giấy xác nhận của nơi cư ngụ hoặc cơ quan làm việc. Về thời hạn vay, khách hàng có thể vay tối đa 10-15 năm.
Tuy nhiên, cho tới nay rất nhiều người đã bị loại ra ngay từ vòng tư vấn do không đáp ứng được một số điều kiện… vô lý. Thí dụ, NH yêu cầu đối tượng vay là người chưa có nhà ở nhưng đòi phải có hộ khẩu tại địa bàn vay. Sự “đánh đố” này khiến nhiều người dân ngao ngán, bởi người nhập cư có nhà ở và chỗ ở ổn định nhiều năm mới được nhập hộ khẩu ở TPHCM
Tuy nhiên, nhân viên NH này cho biết quy định người có thu nhập thấp được vay nhưng thấp là bao nhiêu chưa cụ thể. Bởi đây là điều kiện mở cho NH lẫn người vay để làm sao vừa đảm bảo đối tượng được vay, vừa thu hồi được nợ.
Thí dụ, khách hàng muốn mua căn hộ 1 tỷ đồng phải có tối thiểu 200 triệu đồng và được vay 800 triệu đồng thời hạn 10 năm, mỗi tháng người vay phải trả 11 triệu đồng (6,7 triệu đồng tiền gốc và tiền lãi 4 triệu đồng). Căn cứ vào mức lương, nếu như đối tượng vay còn độc thân NH sẽ tính toán trừ đi chi phí sinh hoạt khoảng 5 triệu đồng, còn nếu đã có gia đình chi phí trên dưới 10 triệu đồng. Sau khi trừ đi chi phí đó, phần còn lại sẽ được tính toán để quy ra mức vay tối thiểu cho khách hàng.
Như vậy, một gia đình phải có thu nhập trên 21 triệu đồng/tháng mới mong đáp ứng được điều kiện ban đầu, trong khi thu nhập thực tế của nhiều gia đình hiện nay 21 triệu đồng/tháng là thu nhập… cao.
Trước việc người có thu nhập thấp khó vay gói tín dụng 30.000 tỷ đồng do nguồn thu nhập không đủ trả nợ, nhiều NHTM tư vấn khách hàng nên mua những căn hộ có diện tích nhỏ 50-60m2 để số tiền gốc lẫn lãi phải trả hàng tháng không quá cao.
Nhưng theo một cán bộ NH, số lượng căn hộ diện tích nhỏ hiện rất hạn chế hoặc khó tìm. Một số NHTM dù có liên kết với một số dự án nhà ở tại TPHCM và giới thiệu khách hàng đến tham quan nhưng các chủ đầu tư đều trả lời đã bán hết.
Chưa kể, nhiều NHTM đặt ra yêu cầu đầu tiên khi khách hàng vay gói hỗ trợ mua nhà lãi suất 6%/năm phải có hợp đồng ký với chủ đầu tư, rồi mới nộp hồ sơ cho NH xét duyệt có được vay vốn hay không. Điều này dễ gây rủi ro cho khách hàng, bởi nếu không vay được tiền, người dân sẽ gặp rắc rối với hợp đồng mua bán nhà đã ký.
Hơn nữa, hiện nay nhiều khách hàng ký hợp đồng mua nhà ở xã hội (NoXH) trước thời điểm ngày 7-1-2013 sẽ không được vay tiền ở gói tín dụng 30.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Vietcombank còn không cho phép khách hàng trả nợ trước hạn, nếu trả nợ trước sẽ bị phạt lãi suất.
Rắc rối thủ tục, đối tượng vay vốn
Trong khi chưa có những thay đổi để tháo gỡ các vướng mắc trên, để tránh rủi ro người vay nên thỏa thuận nguyên tắc với chủ đầu tư dự án NoXH để họ giới thiệu NH tư vấn. Nếu khách hàng đủ điều kiện vay, khi đó mới ký hợp đồng chính thức mua nhà với chủ đầu tư.
Chị Nguyễn Lý Minh, nhân viên giáo vụ một trường quốc tế tại quận 3 đang liên hệ vay mua nhà thu nhập thấp, cho biết nếu muốn mua dự án nhà ở mà NH không có liên kết, người mua phải cung cấp thông tin để NH liên hệ và ký hợp đồng với chủ đầu tư nhằm đảm bảo thủ tục pháp lý khi ra giấy tờ nhà và thanh toán.
Hướng dẫn khách hàng vay vốn tại VPbank. Hình ảnh: LONG THANH
Khách hàng vay vốn có thể trả nợ trước hạn nếu có khả năng, nhưng nếu như bị mất khả năng trả nợ, NH sẽ lấy nhà, phần tiền đã thanh toán với chủ đầu tư dự án, chủ đầu tư có trách nhiệm hoàn lại cho NH. Như vậy nếu không may rơi vào trường hợp mất khả năng trả nợ, người vay sẽ mất nhà và cả gốc lẫn lãi đã nộp cho NH.
“Nghe triển khai gói 30.000 tỷ đồng lãi suất 6%/năm cho người có thu nhập thấp vay mua nhà rất hấp dẫn, nhưng đi vay mới thấy nhiêu khê, NH luôn nắm đằng cán. Hơn nữa, chưa biết có xin được giấy xác nhận thu nhập thấp hay hộ nghèo, tìm được căn hộ phù hợp với điều kiện cho vay và có lọt qua vòng thẩm định ngặt nghèo về khả năng vay vốn, khả năng trả nợ” – chị Minh than thở.
Có thể thấy, gói tín dụng nhà ở xã hội 30.000 tỷ đồng lãi suất 6%/năm có ý nghĩa rất lớn đối với thị trường bất động sản, góp phần làm ấm lên phân khúc thị trường nhà ở tiềm năng hiện nay. Nhưng việc đưa ra quá nhiều đối tượng được vay (người làm công ăn lương, viên chức nhà nước, đối tượng thu nhập thấp, lao động ngoài công lập, lực lượng vũ trang… thậm chí còn có ý kiến đề xuất áp dụng cho đối tượng chính sách, có công cách mạng…) đang khiến việc thực hiện trở nên quá phức tạp.
Đây là những đối tượng có thu nhập không cao, trong khi các NHTM luôn xét yếu tố quan trọng là thu nhập đủ khả năng trả nợ. Vì thế đã có nhiều ý kiến nghi ngờ khi ban hành gói tín dụng này, nhà làm chính sách bị áp lực về dư luận nên đưa nhiều đối tượng vào, còn họ có đáp ứng đủ điều kiện vay vốn của NHTM hay không là chuyện khác.
Và chính những nghịch lý, mâu thuẫn trên, đã gây khó và làm mất thời gian của xã hội, tạo sự thất vọng cho người dân có nhu cầu chính đáng về nhà ở.